Hooggevoeligheid is een persoonlijkheidskenmerk dat bij ongeveer 20% van de mensen voorkomt. Wil je er meer over weten? Lees dan dit blogbericht.
Autisme is een ontwikkelingsstoornis die bij ongeveer 1% van de mensen voorkomt.
Hoewel zowel hooggevoeligen als mensen met autisme veel sneller overprikkeld geraken dan de doorsneemens en minder stressbestendig zijn, liggen hooggevoeligheid en autisme op sommige vlakken ver uit elkaar. In dit blogbericht zet ik de belangrijkste verschillen tussen autisme en hooggevoeligheid op een rijtje.
Autisme uit zich op vier terreinen:
1. Communicatie
Wat zegt iemand of doet iemand en wat betekent dit?
Mensen met autisme nemen dingen letterlijk (en hebben het daardoor bijvoorbeeld moeilijk met het begrijpen van spreekwoorden en humor). Ze hebben het ook moeilijk met het gebruik van non-verbale communicatie. Gebaren, intonatie en gezichtsuitdrukkingen zijn moeilijk te begrijpen voor mensen met autisme.
Hooggevoelige mensen daarentegen maken graag gebruik van spreekwoorden en beeldrijke taal. Ze nemen geen dingen letterlijk. Ze zijn ook vaak uitzonderlijk GOED in het opmerken en begrijpen van non-verbale communicatie. Hooggevoeligen zijn zeer goed in het ‘lezen’ van anderen, zullen het gemakkelijk merken wanneer iemand liegt, wanneer er een verandering is in iemands intonatie, lichaamshouding enzovoort.
2. Verbeelding
Mensen met autisme hebben weinig voorstellingsvermogen en zullen minder vlug of helemaal geen verbanden leggen en gehelen zien. Zij vertonen vaak stereotiep gedrag en herhalen steeds dezelfde handelingen en rituelen. Zij houden vast aan routines (en hebben het héél moeilijk als daarvan afgeweken wordt)
Hooggevoelige mensen daarentegen hebben een levendige fantasie en zijn vaak heel goed in het leggen van verbanden en het zien van het geheel. Ze houden minder van verandering dan een doorsneemens, maar het is veel minder extreem dan bij mensen met autisme.
3. Sociale interacties
Mensen met autisme hebben moeite om de gangbare omgangsvormen te begrijpen. Zij kunnen zich moeilijk inleven in gevoelens en gedachten van anderen en hebben het ook moeilijk bij het verwoorden van gevoelens. Ze vertonen vaak weinig mimiek en hebben nauwelijks of geen gezichtsexpressie. Ze zullen vaak anderen ‘imiteren’ of standaardzinnen gebruiken in een poging sociaal aanvaardbaar gedrag te stellen.
Hooggevoelige mensen daarentegen begrijpen wel hoe je omgaat met elkaar en zijn juist heel empathisch (vaak zelfs té empathisch). Ze kunnen soms ook problemen hebben op sociaal vlak, maar de oorzaak ligt dan eerder in sociaal angstig zijn, onzeker zijn, snel overprikkeld zijn en NIET in het niet begrijpen van sociale omgangsvormen. Hooggevoeligen zijn bovendien vaak erg goed in het verwoorden van hun gevoelens. Hooggevoeligen zijn vaak zeer expressief, vooral bij mensen die ze goed kennen. In een poging erbij te horen, gaan ze zich vaak aanpassen aan wat ze denken dat anderen van hen verwachten, maar ze vertonen geen imitatiegedrag.
4. Veranderingen
Mensen met autisme hebben vaak moeite met veranderingen. Dat kan al gaan om een kleine verandering in hun omgeving, hun huis, hun straat, hun klas, hun dagelijkse routine, eetgewoontes, bedtijdrituelen enz. Ze hebben te weinig vaardigheden om die verandering te begrijpen en te plaatsen. Hun basisschema voor hoe de dingen eruit horen te zien, laat weinig ruimte voor variatie. Een dergelijke variatie maakt hen angstig.
Hooggevoelige mensen daarentegen kunnen door veranderingen soms wat overprikkeld raken en stress krijgen. Maar ze zijn prima in staat om , soms met wat hulp en uitleg van hun omgeving, de verandering te integreren in hun basisschema.
In mijn praktijk begeleid ik vooral hooggevoeligen. Ik help hen meer in hun kracht te staan en hun kwetsbaarheid te omarmen. Ik help hen in te zien wat hen stress bezorgt en hoe ze beter voor zichzelf kunnen zorgen. Ik help hen om hun grenzen beter te leren aanvoelen en te respecteren. Ik help hen meer innerlijke rust te vinden. Ik help hen een evenwicht te vinden tussen wat energie vraagt en wat energie geeft. Ik moedig hen aan te leven vanuit hun hart.
Dit blogbericht is gedeeltelijk geïnspireerd op het hoofdstuk ‘autisme versus hooggevoeligheid’ uit het boek: Mijn kind is hooggevoelig. Ilse Van den Daele en Linda T’ Kindt.